هنر مدرن چیست؟ هدف ما از بررسی هنر مدرن
هنر مدرن یا نوگرا به چه نوع هنری گفته می‌شود؟ هدف اصلی ما از نوشتن درباره این موضوع این است که به تعریف درستی از هنر مدرن برسیم. تاریخچه و نحوه شکل‌گیری آن را بدانیم. پارامترها و مؤلفه‌های اصلی هنر مدرن را بدانیم. هنرمندان تأثیرگذار و سبک‌های مختلف و شاخص این هنر را بشناسیم. همچنین به درک کامل و جامعی از اتفاقات دو قرن اخیر هنر مدرن که در بخش تاریخ هنر و به‌خصوص هنر نقاشی افتاده است، برسیم. همچنین در پایان بتوانیم با شناخت ساختار هنر مدرن اثرات این تحول را در جهان پیرامونمان بازشناسیم.
آنچه در این مطلب برای درک بهتر هنر مدرن می‌خوانید:
هنر مدرن یا نوگرا (modern art) چیست؟
نوگرایی یا نوعی عصیان و سرکشی هنرمند از قوانین و موضوعات ثابت گذشته در ارائه کار هنری است. این نوشته را همین‌قدر تند شروع کردیم. چرا از کلمه عصیان و سرکشی استفاده کردیم؟
جواب سؤال قبل را در ادامه این نوشته متوجه خواهید شد. چراکه در اینجا می‌خواهیم به‌صورت کامل و با جزئیات به شناخت و بررسی هنر مدرن بپردازیم. هنر مدرن را از جنبه‌های مختلف مورد کاوش و بررسی قرار دهیم. ساختار و بدنه آن را بهتر بشناسیم. در این حین تمام تلاش ما بر این است که نوشتن این مطالب به دور از هرگونه قضاوت و اعمال سلیقه نویسنده باشد.
اساس شکل‌گیری هنر مدرن
عبارت هنر مدرن یک اصطلاح کلی برای بیان یک نگرش جدید در هنر بر مبنای جنبش‌ها و مکاتب هنری است. اساس شکل‌گیری هنر مدرن برای بیان و ارائه تفکرات جدید، نقادانه و گاهی اصلاح‌طلبانه در شاخه‌های مختلف هنر: اعم از نقاشی، معماری، عکاسی و …. بود که از اواخر قرن نوزدهم تا اواخر قرن بیستم به طول انجامید.
در این راستا لازم است بیان کنیم، نوگرایی نیز نوعی نگرش انسانی است که بر تغییر و تحول اساسی تأکید می‌کند. تحولاتی که در اثر تغییرات علمی، تکنولوژیکی و پیشرفت‌های حاکم بر جامعه صورت گرفته است.
تاریخچه هنر مدرن به چه زمانی می‌رسد؟
اینکه هنر مدرن دقیقاً از چه سالی و تاریخی آغاز می‌شود، مشخص نیست. چراکه برای شروع یک تحول در هر زمینه باید یک اتفاق اولیه یا پیشرو وجود داشته باشد تا بتوان تاریخ و زمان مشخصی به آن نسبت بدهیم. ولی مسئله مهم این است که در بحث تاریخ پدید آمدن هنر مدرن ما با چند مؤلفه مهم سروکار داریم، جنبش‌های هنری جدید، اثر هنری و سبک‌های جدید که البته این مؤلفه‌ها ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند.
شروع هنر مدرن را می‌توان از جوامع غربی دانست و همان‌طور که گفتیم، هر جهش و تغییر در هر زمینه یک رویداد آغازگر یا پیشرو دارد که اغلب ساختارشکنی کرده است، می‌توانیم شروع هنر مدرن را از دهه ۶۰ قرن ۱۹ بدانیم. با خلق تابلوی ناهار در سبزه‌زار اثر ادوار مانه، اثر نقاش فرانسوی (سال ۱۸۶۳-۱۸۶۲ میلادی)
تولد هنر مدرن
با توجه به مطالب گفته‌شده در قسمت قبل، نمی‌توان تاریخ دقیقی برای شروع هنر مدرن عنوان کرد. ولی ردپای شکل‌گیری آن را می‌توان در انقلاب صنعتی و تحول گسترده در عصر ماشین‌آلات و تکنولوژی جستجو کرد.
در این راستا انتشار نظریه زیگموند فروید با عنوان “تفسیر رؤیاها” در سال ۱۸۹۹ و اهمیت ذهن ناخودآگاه نیز تأثیر زیادی در خلق آثار هنری توسط هنرمندان داشت. به‌صورت دقیق‌تر مورخان و پژوهشگران آغاز رسمی هنر مدرن را از ابتدای قرن ۲۰ می‌دانند.
انقلاب صنعتی و نظریه فروید کلید شکل‌گیری نواندیشی
همان‌طور که گفتیم با انقلاب صنعتی و به دنبال آن تغییر و تحول گسترده در جوامع بشری و انتشار نظریه فروید در زمینه اهمیت ذهن ناخودآگاه هنرمندان در زمینه‌های مختلف شروع به خلق آثارشان با ذهنیت نمادگرایی و نمادهای شخصی و واکاوی رؤیاهایشان کردند. بسیاری از آثار انتزاعی که در ادامه آنها را بررسی می‌کنیم، نیز برگرفته از این تفکرات بود.
اثر هنری پیشرو و آغازگر در هنر مدرن
تابلوی ناهار در سبزه‌زار اثر ادورا مانه بین سال‌های ۱۸۶۲ تا ۱۸۶۳ خلق شد و مانه با نمایش آن همگان را در شوک بزرگی فروبرد. چراکه او در این تابلو به نمایش یک زن برهنه در کنار مردانی با لباس‌های رسمی در یک چمنزار پرداخته بود. نمایش این اثر نوعی توهین به ارزش‌های حاکم بر جامعه فرانسه در آن زمان بود.
این اثر هم‌اکنون در موزه اورسی پاریس نگهداری می‌شود.
پیشنهاد می‌شود برای دیدن این اثر نام آن را در گوگل جستجو کنید ما از قرار دادن این عکس معذوریم…
هنر مدرن در چه رشته‌هایی شکل گرفت؟
ردپای هنر مدرن را می‌توان در رشته‌های نقاشی، عکاسی، مجسمه‌سازی، معماری و گرافیک مشاهده کرد. تغییر نگرش هنر مدرن در این رشته‌ها به این صورت شکل گرفت که از روش‌های سنتی، تاریخی خود فاصله گرفت و رویکرد جدید خود را بکار گرفت.
به عنوان مثال تا قبل از شکل‌گیری هنر مدرن نقاشان با سفارش نقاشی از اقشار خاص و ثروتمند جامعه برای آنها نقاشی می‌کشیدند. موضوع این نقاشی‌ها اصولاً مفاهیم مذهبی و اسطوره‌ای مربوط به آن فرهنگ بود. با شکل‌گیری و رشد هنر مدرن، نقاشان تصمیم گرفتند طراحی‌هایشان برگرفته از ذهن و تجربیات فردی خودشان باشد نه صرفاً الگوبرداری و ادامه روش‌های سنتی قدیمی.
سبک‌های رایج در هنر مدرن چیست؟
به دنبال تغییر نگرش و رویکرد هنرمندان در قرن ۱۹ که متأثر از اندیشه‌های نمادگرایانه و خودشناسی مطرح‌شده از نظریه فروید بود، تحولات فلسفی زیادی در نمایش آثار هنری شکل گرفت که نتیجه آن را می‌توان در تغییرات گسترده و عمیق سبک‌های مختلف هنری بخصوص هنرهای تجسمی پیدا کرد. برخی از سبک‌های هنری متأثر از هنر مدرن که حرف جدیدی برای گفتن در هنر نوگرایی داشتند در ادامه آمده است:
- سمبولیسم (Symbolism)
- برتری گرایی (Suprematism)
- اکسپرسیونیسم (Expressionism)
- نئوامپرسیونیسم (Neo-Impressionism)
- کوبیسم (Cubism)
- فوتوریسم (Futurism)
- فاویسم (Fauvism)
- سازه گرایی (Constructivism)
- د استیگل (De Stijl)
- دادائیسم (Dada)
- مینیمالیسم (Minimalism)
- هنر اوپ (Op art)
- هنر پاپ (Pop art)
- سورئالیسم (Surrealism)
- رئالیسم اجتماعی (Social Realism)
- نقاشی متافیزیکی (Metaphysical painting)
- اکسپرسیونیسم انتزاعی (Abstract Expressionism)
- نئو اکسپرسیونیسم (Neo-Expressionism)
سبک‌های هنری یادشده تفاوت‌های زیادی با یکدیگر دارند ولی به لحاظ رویکرد و نگرش هنر مدرن محسوب می‌شوند.
در نوشته‌های آتی بررسی بیشتری در هنر مدرن و نوگرا خواهیم داشت. جنبه‌های بیشتری از هنر مدرن را موردبررسی و کاوش قرار می‌دهیم. همراه ما باشید.
با وجود تنوع عظیمی که در این جنبش‌ها مشاهده می‌شود، اکثر آنها از لحاظ ویژگی‌های کلی مدرن هستند.
منابع اصلی مطلب هنر مدرن در سایت ماندالاگون
۱- کتاب تاریخ هنر به زبان آدمیزاد- نشر هیرمند
۲- کتاب درک عمومی هنر- انتشارات راه اندیشه
۳- وب‌سایت هنریست
سخن پایانی
امیدوارم با مطالعه این مطلب درک خوبی از دنیای هنر مدرن و جایگاه این هنر پیدا کرده باشید.
ممنون از همراهی شما با ماندالاگون
هر زمان سوالی در مورد آموزش ها داشتید می توانید از طریق چت واتس آپ با ما در ارتباط باشید.
جهت مشاهده ویدئوهای ما روی کلمه آپارات کلیک کنید.